Wprowadzenie

Centra danych stanowią kluczowy element infrastruktury, umożliwiając przetwarzanie, przechowywanie i zarządzanie ogromnymi ilościami danych. Polska, z racji swojego strategicznego położenia, atrakcyjnych kosztów energetycznych oraz rosnącej liczby wykwalifikowanych specjalistów IT, ma potencjał, aby stać się europejskim hubem danych. Niniejszy artykuł analizuje kluczowe czynniki wpływające na rozwój rynku Data Center w Polsce, przedstawiając tezę, że Polska ma możliwość przekształcenia się w centrum danych dla całej Europy. Argumenty przedstawione w artykule opierają się na najnowszych danych rynkowych, trendach technologicznych oraz inwestycjach w infrastrukturę. Dodatkowo przeprowadziliśmy krótki wywiad z Robertem Kucnerem Dyrektorem ds. sprzedaży usług DC/Cloud, w firmie FLowberg IT, na temat wrocławskiego Centrum Danych.

Kluczowe Czynniki Napędzające Rozwój Rynku

Postępy Technologiczne

Postęp technologiczny jest jednym z najważniejszych czynników napędzających rozwój rynku centrów danych w Polsce. Infrastruktura światłowodowa i technologie 5G odgrywają kluczową rolę w tym procesie. Według raportu Mordor Intelligence, penetracja technologii światłowodowej (FTTP) w Polsce wzrosła z 44,6% w 2020 roku do około 51,9% w 2021 roku. Przykładem innowacji technologicznych, które wspierają rozwój rynku, jest wprowadzenie przez Cisco Systems Inc. nowych przełączników, które zwiększają szybkość i gęstość portów.

Rozwój technologii 5G, która zapewnia niskie opóźnienia i wysoką przepustowość, jest kolejnym kluczowym czynnikiem. Polska już teraz inwestuje w rozwój sieci 5G, co przyczyni się do wzrostu zapotrzebowania na centra danych, które będą mogły obsługiwać większe ilości danych w krótszym czasie.

Rosnące Zapotrzebowanie Konsumentów

Wzrost zapotrzebowania na usługi chmurowe, Internet Rzeczy (IoT), Big Data oraz technologie immersyjne, takie jak VR i AR, znacząco wpływa na rozwój centrów danych w Polsce. Pandemia COVID-19 przyspieszyła cyfryzację, zwiększając zapotrzebowanie na lokalne serwery i niskie opóźnienia danych. Wzrost zapotrzebowania konsumentów na szybkie i niezawodne usługi internetowe, wspierane przez rozwój infrastruktury światłowodowej, przyczynia się do ekspansji rynku.

Inwestycje w Infrastrukturę

Znaczące inwestycje w rozwój infrastruktury centrów danych w Polsce są kluczowe dla ich wzrostu. Inwestycje te są wspierane przez fundusze takie jak Recovery and Resilience Facility (RRF) oraz European Regional Development Fund (ERDF), które mają na celu zwiększenie inkluzji szerokopasmowej w Polsce.

Dobrym przykładem jest certyfikowane Data Center obsługiwane przez firmę Flowberg IT z siedzibą we Wrocławiu. Ten nowoczesny Obiekt oferuje zaawansowane technologicznie rozwiązania, które zapewniają wysoką dostępność, bezpieczeństwo i skalowalność usług.

Aby lepiej zrozumieć, jak Flowberg IT realizuje swoje cele i plany, przeprowadziliśmy wywiad z Robertem Kucnerem, Dyrektorem ds. Sprzedaży Usług DC/Cloud, w Flowberg IT.

Rozmowa dotyczyła informacji na temat unikalnych atutów wspomnianego Data Center we Wrocławiu, oferty usług, znaczenia lokalizacji oraz przyszłych planów rozwoju firmy.

Jakie są główne atuty Data Center Flowberg IT we Wrocławiu, które wyróżniają Was na tle konkurencji?

Robert Kucner: Data Center Flowberg IT we Wrocławiu wyróżnia się przede wszystkim nowoczesną infrastrukturą technologiczną. Posiadamy zaawansowane systemy, które zapewniają nieprzerwaną pracę nawet w przypadku awarii. Nasze centrum danych jest również wyposażone w systemy redundancji sieciowej, co minimalizuje ryzyko przestojów. Dodatkowo, spełniamy rygorystyczne normy bezpieczeństwa, w tym standardy ISO oraz certyfikacje dotyczące ochrony danych osobowych. Wszystko to sprawia, że możemy zapewnić naszym klientom najwyższy poziom usług i bezpieczeństwa danych.

Jakie usługi oferuje Flowberg IT i jakie są ich główne zalety?

Robert Kucner: Oferujemy szeroki zakres usług, w tym kolokację, usługi chmurowe, zarządzane usługi IT oraz rozwiązania z zakresu cyberbezpieczeństwa i connectivity. Nasze usługi chmurowe są skalowalne i elastyczne, co pozwala klientom dostosować je do swoich zmieniających się potrzeb. Dzięki usłudze kolokacji firmy mogą umieścić swoje serwery w naszym centrum danych, co zapewnia im dostęp do zaawansowanej infrastruktury bez konieczności ponoszenia dużych kosztów inwestycyjnych związanych z zapewnieniem redundantnego zasilania, chłodzenia czy też bezpieczeństwa fizycznego. Nasze usługi zarządzane pozwalają klientom skupić się na swoim głównym biznesie, podczas gdy my zajmujemy się zarządzaniem ich infrastrukturą IT.

Jakie znaczenie ma lokalizacja centrum danych we Wrocławiu dla Waszych klientów?

Robert Kucner: Wrocław jest strategicznie położony, co umożliwia szybki dostęp do kluczowych rynków w Europie Środkowo-Wschodniej. Miasto posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę transportową i telekomunikacyjną, co dodatkowo podnosi jego atrakcyjność. Dla naszych klientów oznacza to nie tylko szybki i niezawodny dostęp do ich danych, ale także korzyści z niskich kosztów operacyjnych w porównaniu do innych lokalizacji w Europie oraz dużą dostępność.

Jakie są najważniejsze inwestycje Flowberg IT w najnowsze technologie i rozwój kadry?

Robert Kucner: Inwestujemy znaczne środki w najnowsze technologie, aby zapewnić naszym klientom najwyższą jakość usług. Regularnie modernizujemy nasze systemy chłodzenia, zasilania i zabezpieczeń, aby spełniały najwyższe standardy. Staramy się być również na bieżąco z najnowszymi trendami i technologiami w branży IT.

Jakie są plany rozwoju Flowberg IT na najbliższe lata?

Robert Kucner: Planujemy dalszą ekspansję naszych usług chmurowych oraz rozwój nowych rozwiązań z zakresu cyberbezpieczeństwa. Chcemy również zwiększyć naszą obecność na rynkach międzynarodowych, oferując nasze usługi klientom spoza Polski. Naszym celem jest stać się liderem w dostarczaniu nowoczesnych i bezpiecznych rozwiązań IT, które pomagają naszym klientom osiągać ich cele biznesowe.

W jaki sposób Flowberg IT zapewnia bezpieczeństwo danych przechowywanych w Waszym centrum danych?

Robert Kucner: Bezpieczeństwo danych jest dla nas priorytetem. Nasze centrum danych jest zabezpieczone na wielu poziomach – fizycznym, technicznym i proceduralnym. Posiadamy zaawansowane systemy kontroli dostępu, monitoring 24/7 oraz zabezpieczenia fizyczne. Dodatkowo, nasze systemy IT są chronione przez nowoczesne rozwiązania z zakresu cyberbezpieczeństwa, które są regularnie aktualizowane przez zespół SOC (Security Operation Center) aby zapewnić najwyższy poziom ochrony przed zagrożeniami.

Jakie korzyści przynosi firmom korzystanie z usług kolokacji w Flowberg IT?

Robert Kucner: Korzystanie z usług kolokacji pozwala firmom, które wymagają bezpiecznego, niezawodnego i efektywnego kosztowo środowiska dla swoich serwerów i sprzętu IT. na umieszczenie ich w naszym centrum danych. Skorzystanie z usługi pozwala na redukcję kosztów związanych z budową, utrzymaniem i modernizacją własnej infrastruktury IT. Dodatkowo, firmy mogą skupić się na swoim głównym biznesie, ponieważ to my zajmujemy się zarządzaniem infrastrukturą IT. Nasze usługi kolokacji zapewniają także skalowalność, co pozwala firmom na łatwe dostosowanie zasobów IT do zmieniających się potrzeb.

Jakie są główne cechy serwerów dedykowanych oferowanych przez Flowberg IT?

Robert Kucner: Serwery dedykowane oferowane przez Flowberg IT to rozwiązania, które zapewniają pełną kontrolę nad zasobami serwera, najwyższy poziom bezpieczeństwa oraz wydajność. Oferujemy zarówno serwery dedykowane niezarządzane, które dają klientom pełną swobodę w zarządzaniu infrastrukturą, jak i serwery dedykowane zarządzane, gdzie zajmujemy się procesem zarządzania, w tym kopii zapasowych, bezpieczeństwa i aktualizacji oprogramowania. To idealne rozwiązanie dla firm, które potrzebują niezawodnych i wydajnych systemów IT.

Jakie są główne zalety korzystania z serwerów VPS w porównaniu do tradycyjnych rozwiązań hostingowych?

Robert Kucner: Serwery VPS oferują liczne korzyści w porównaniu do tradycyjnych rozwiązań hostingowych. Przede wszystkim zapewniają większą niezależność i elastyczność dzięki izolacji zasobów, co oznacza, że działanie innych VPS na tym samym serwerze nie wpływa na wydajność Twojej maszyny. VPS daje pełną kontrolę nad konfiguracją i zarządzaniem serwerem, możliwość skalowania zasobów według potrzeb, lepszą wydajność, oraz wyższy poziom bezpieczeństwa. Jest to idealne rozwiązanie dla stron internetowych, aplikacji, sklepów online i projektów developerskich.

Jakie są możliwości rozbudowy i skalowalności infrastruktury w Waszym centrum danych?

Robert Kucner: Nasze centrum danych zostało zaprojektowane z myślą o skalowalności i elastyczności. Posiadamy łączną powierzchnię 5000 m², z czego 1300 m² to komory kolokacyjne. Każda z komór jest przygotowana w taki sposób, aby dostosować rozwiązania do indywidualnych potrzeb klientów. Dzięki temu możemy łatwo rozbudować infrastrukturę w miarę wzrostu wymagań naszych klientów.

Jakie są dostępne zasoby energetyczne w Flowberg IT?

Robert Kucner: Nasze centrum danych posiada stałe zasilanie dzięki dwóm niezależnym liniom średniego napięcia o łącznej mocy 10 MW. Dodatkowo, posiadamy agregat prądotwórczy o mocy 2,5 MW oraz system UPS, który gwarantuje podtrzymanie zasilania serwerowni przy pełnym obciążeniu. Dzięki temu jesteśmy w stanie zapewnić nieprzerwaną pracę nawet w przypadku awarii zewnętrznych źródeł zasilania.

Jakie są główne wyzwania, z którymi mierzy się Flowberg IT, i jak sobie z nimi radzicie?

Robert Kucner: Jednym z głównych wyzwań jest ciągłe zapewnienie bezpieczeństwa danych w obliczu szybko zmieniających się zagrożeń cybernetycznych. Aby temu sprostać, regularnie aktualizujemy nasze systemy zabezpieczeń i szkolimy nasz zespół w zakresie najnowszych technologii i metod obrony. Kolejnym wyzwaniem jest rosnąca konkurencja na rynku centrów danych. Staramy się wyróżniać, oferując najwyższą jakość usług, elastyczność i indywidualne podejście do każdego klienta.

Polska jako Europejski Hub Danych: Perspektywy i Wyzwania

Perspektywy

1. Strategiczne Położenie i Koszty Energetyczne

Polska ma strategiczne położenie w Europie, co czyni ją idealnym miejscem dla centrów danych obsługujących cały kontynent. Dodatkowo, Polska ma jedne z najniższych kosztów energii dla przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, co jest istotnym czynnikiem przyciągającym inwestycje. Planowany gazociąg do Norwegii, który poprawi bezpieczeństwo energetyczne kraju, również przyczynia się do atrakcyjności Polski jako hubu danych.

2. Koszty Budowy i Dostępność Zasobów Ludzkich

Relatywnie niskie koszty budowy i niskie ceny gruntów, w połączeniu z dostępem do wykwalifikowanej siły roboczej, szczególnie w obszarze IT, są dodatkowymi atutami Polski. Wzrost liczby specjalistów IT oraz inwestycje w edukację technologiczną wspierają rozwój sektora centrów danych.

3. Polityka i Regulacje

Polska jest dobrze przygotowana do przyjęcia roli hubu danych dzięki korzystnym regulacjom prawnym, takim jak usunięcie przeszkód dla swobodnego przepływu danych nieosobowych między państwami członkowskimi UE. Dodatkowo, przepisy dotyczące ochrony danych, w tym RODO, zwiększają zapotrzebowanie na lokalne centra danych.

Wyzwania

1. Złożoność Regulacyjna i Konkurencja

Jednym z głównych wyzwań jest złożoność regulacyjna oraz intensywna konkurencja na rynku. Firmy muszą dostosowywać się do różnorodnych przepisów krajowych i unijnych, co może być czasochłonne i kosztowne. Konkurencja ze strony innych krajów europejskich, które również inwestują w rozwój centrów danych, stanowi dodatkowe wyzwanie.

2. Brak Wykwalifikowanej Kadry

Mimo że Polska posiada dużą liczbę wykwalifikowanych specjalistów IT, nadal istnieje niedobór wysoko wykwalifikowanej kadry w niektórych obszarach technologii. To może ograniczać zdolność do szybkiego skalowania operacji i wdrażania nowych technologii.

• Zrównoważony rozwój

Rosnące zapotrzebowanie na centra danych wiąże się z koniecznością zapewnienia zrównoważonego rozwoju. Wysokie zużycie energii stawia przed firmami wyzwania związane z ekologicznym zarządzaniem i redukcją śladu węglowego. Firmy muszą inwestować w rozwiązania energooszczędne i odnawialne źródła energii, aby sprostać wymaganiom ekologicznym i regulacyjnym.

Przyszłość Rynku Rozwiązań Sieciowych Centrów Danych w Polsce

Innowacje i Technologie Przyszłości

W przyszłości kluczowe znaczenie będą miały innowacje i nowe technologie, takie jak sztuczna inteligencja, Internet Rzeczy, Big Data oraz technologie immersyjne. Rozwój tych technologii zwiększy zapotrzebowanie na centra danych zdolne do obsługi ogromnych ilości danych i zapewnienia niskich opóźnień.

Sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe (ML) stają się coraz bardziej powszechne w różnych sektorach, co zwiększa zapotrzebowanie na centra danych zdolne do obsługi zaawansowanych algorytmów i dużych zbiorów danych. AI może również być wykorzystywana do optymalizacji zarządzania centrami danych, poprawy efektywności energetycznej i zwiększenia bezpieczeństwa.

Wzrost Adopcji Usług Chmurowych

Przewiduje się, że adopcja usług chmurowych będzie nadal rosnąć, napędzana przez małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz duże korporacje. Usługi chmurowe oferują elastyczność, skalowalność i oszczędności kosztów, co czyni je atrakcyjnym rozwiązaniem dla firm różnej wielkości.

Adopcja chmury hybrydowej, która łączy chmurę prywatną i publiczną, staje się coraz bardziej popularna. Firmy mogą przechowywać wrażliwe dane w chmurze prywatnej, jednocześnie korzystając z elastyczności i oszczędności chmury publicznej do mniej krytycznych operacji. To podejście zwiększa bezpieczeństwo danych i elastyczność operacyjną.

Współprace i Partnerstwa

Współprace między firmami technologicznymi oraz dostawcami usług chmurowych będą kluczowe dla dalszego rozwoju rynku. Partnerstwa takie jak to między NVIDIA i Dell Technologies, które wprowadzają zaawansowane rozwiązania AI dla centrów danych, będą napędzać innowacje i zwiększać konkurencyjność rynku.

Podsumowanie

Rynek rozwiązań sieciowych centrów danych w Polsce ma przed sobą obiecujące perspektywy wzrostu. Polska, dzięki swojemu strategicznemu położeniu, niskim kosztom energetycznym, dostępności wykwalifikowanej siły roboczej oraz korzystnym regulacjom prawnym, ma potencjał, aby stać się europejskim hubem danych. Mimo wyzwań związanych z regulacjami, konkurencją oraz zrównoważonym rozwojem, strategiczne inwestycje w infrastrukturę, innowacje technologiczne oraz rosnące zapotrzebowanie na usługi chmurowe będą napędzać dalszy rozwój rynku.

Dzięki ciągłym inwestycjom w badania i rozwój oraz współpracom strategicznym, Polska może stać się liderem w obszarze centrów danych w Europie, oferując nowoczesne i efektywne rozwiązania dla globalnych klientów.

Bibliografia

1. Mordor Intelligence. „Poland Data Center Market Size & Share Analysis – Industry Research Report – Growth Trends”.
2. Research and Markets. „Poland Data Center Market – Investment Analysis & Growth Opportunities 2023-2028”.
3. Property Forum. „Poland’s data centre market set for dynamic growth”. Przewidywania Rozwoju Rynku Rozwiązań Sieciowych Centrów Danych
   w Polsce na 2024 rok: Perspektywy i Wyzwania

Zabezpieczenie infrastruktury krytycznej staje się priorytetem dla organizacji publicznych i prywatnych. Dyrektywa NIS2 (Network and Information Systems Directive) jest odpowiedzią Unii Europejskiej na te wyzwania, nakładając obowiązki na operatorów usług kluczowych oraz dostawców usług cyfrowych. W tym kontekście, przeprowadzenie audytu zgodności z NIS2 jest niezbędnym krokiem w zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa. Poniżej przedstawiamy szczegółowy przegląd kluczowych elementów i wymagań audytu zgodności z Dyrektywą NIS2.

Kluczowe elementy audytu zgodności z NIS2

1. Przegląd dokumentacji systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji (SZBI) zgodnie ze standardem ISO 27001
   • ISO 27001 jest międzynarodowym standardem określającym wymagania dla systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji. Audyt obejmuje przegląd polityk, procedur i kontroli związanych z zarządzaniem bezpieczeństwem informacji, aby ocenić ich zgodność z normą ISO 27001. Kluczowe aspekty to zarządzanie ryzykiem, polityki bezpieczeństwa, kontrola dostępu oraz zarządzanie incydentami.
2. Przegląd dokumentacji systemu zarządzania ciągłością działania (SZCD) zgodnie ze standardem ISO 22301
   • ISO 22301 określa wymagania dotyczące zarządzania ciągłością działania. Audyt ocenia dokumentację SZCD, aby upewnić się, że organizacja jest przygotowana na sytuacje kryzysowe i potrafi utrzymać ciągłość działania. Obejmuje to planowanie ciągłości działania, analizę wpływu na biznes (BIA) oraz strategie odzyskiwania danych i zasobów.
3. Badanie zgodności względem ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa (KSC)
   • Ustawa o KSC nakłada obowiązki na operatorów usług w zakresie cyberbezpieczeństwa. Audyt obejmuje przegląd zgodności z wymogami ustawy, w tym analizę zgodności z planowanymi nowelizacjami. Kluczowe aspekty to zarządzanie incydentami, raportowanie incydentów oraz współpraca z odpowiednimi organami.
4. Badania dojrzałości cyberbezpieczeństwa
   • Ocena dojrzałości cyberbezpieczeństwa pozwala na identyfikację mocnych i słabych stron w zakresie zabezpieczeń oraz określenie obszarów wymagających poprawy. Audyt ten obejmuje przegląd procesów, technologii i zasobów ludzkich, a także ocenę skuteczności obecnych mechanizmów zabezpieczających.
5. Przegląd polityki backupu względem rekomendacji Ministerstwa Zdrowia
   • W ochronie zdrowia szczególnie istotne jest zapewnienie regularnych kopii zapasowych danych. Audyt uwzględnia przegląd polityki backupu zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Zdrowia, aby zapewnić, że dane pacjentów są regularnie kopiowane i bezpiecznie przechowywane.
6. Zewnętrzne i wewnętrzne skanowanie podatności infrastruktury IT
   • Przeprowadzane są skanowania podatności, aby zidentyfikować potencjalne luki w zabezpieczeniach infrastruktury IT. Skanowanie obejmuje zarówno aspekty zewnętrzne, jak i wewnętrzne, co pozwala na pełne zrozumienie stanu bezpieczeństwa systemów informatycznych.
7. Badanie konfiguracji i polityk bezpieczeństwa urządzeń sieciowych i systemowych
   • Analiza konfiguracji i polityk bezpieczeństwa firewalle, przełączników, serwerów, systemów EDR oraz Active Directory, zgodnie z wytycznymi CIS. Obejmuje to ocenę konfiguracji zabezpieczeń, polityk dostępu oraz monitoringu sieci i systemów.
8. Całościowy raport z audytu
   • Raport końcowy z audytu zawiera omówienie wyników oraz zalecenia. Jest on prezentowany kadrze zarządzającej, aby umożliwić podjęcie odpowiednich działań. Raport powinien zawierać szczegółowe opisy identyfikowanych problemów i propozycje ich rozwiązania.
9. Opracowanie wstępnego planu inwestycyjnego
   • Na podstawie wyników audytu tworzony jest wstępny plan inwestycyjny obejmujący niezbędne rozwiązania wymagane do uzyskania zgodności z NIS2. Plan ten obejmuje propozycje inwestycji w technologie, szkolenia oraz procedury, które mają na celu poprawę stanu cyberbezpieczeństwa w organizacji.
10. Wsparcie w uzupełnianiu dokumentacji SZBI i SZCD
    • Eksperci audytorzy ISO wspierają organizację w uzupełnieniu i aktualizacji dokumentacji związanej z bezpieczeństwem informacji oraz ciągłością działania. Obejmuje to tworzenie i aktualizację polityk, procedur, analiz ryzyka a także planów ciągłości działania.

Wymagania do przeprowadzenia audytu

Aby przeprowadzić kompleksowy audyt zgodności z NIS2, konieczne jest spełnienie kilku kluczowych wymagań:

• Dostęp do dokumentacji i topologii infrastruktury sieciowej
  Pełna i aktualna dokumentacja sieciowa jest niezbędna do dokładnej oceny stanu bezpieczeństwa i identyfikacji potencjalnych zagrożeń.
• Dostęp do raportów z dotychczas przeprowadzonych audytów i testów
  Raporty z wcześniejszych audytów i testów bezpieczeństwa (skany podatności, testy penetracyjne, testy odtworzeniowe) dostarczają cennych informacji na temat istniejących luk w zabezpieczeniach i skuteczności podjętych działań naprawczych.
• Dostęp do pełnomocników ds. SZBI i SZCD, Inspektora Ochrony Danych (IOD) oraz administratorów systemów IT
  Współpraca z kluczowymi osobami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo informacji i ciągłość działania jest kluczowa dla skutecznego przeprowadzenia audytu.
• Dedykowane Pomieszczenie w siedzibie klienta
  Dostępność odpowiedniego pomieszczenia do przeprowadzenia spotkań i analiz jest niezbędna do efektywnej pracy zespołu audytowego.

Korzyści z audytu zgodności z NIS2

Przeprowadzenie audytu zgodności z Dyrektywą NIS2 przynosi wiele korzyści, w tym:

• zwiększenie poziomu bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej
Audyt pomaga identyfikować i eliminować luki w zabezpieczeniach, co przyczynia się do poprawy ogólnego poziomu bezpieczeństwa.
• minimalizacja ryzyka incydentów cybernetycznych
Poprzez wdrażanie zalecanych działań naprawczych i usprawnień, organizacja może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia incydentów cybernetycznych.
• zgodność z przepisami prawnymi i regulacyjnymi
Audyt zapewnia zgodność z wymogami prawnymi, co minimalizuje ryzyko nałożenia kar finansowych i prawnych sankcji.
• lepsze przygotowanie na sytuacje kryzysowe
Dzięki opracowaniu i wdrożeniu skutecznych planów ciągłości działania i procedur zarządzania kryzysowego, organizacja jest lepiej przygotowana na ewentualne zakłócenia w działaniu.
• poprawa świadomości bezpieczeństwa wśród pracowników
Audyt pomaga zwiększyć świadomość bezpieczeństwa w organizacji, co przekłada się na lepsze praktyki i zachowania w zakresie cyberbezpieczeństwa.

Podsumowanie

Audyt zgodności z Dyrektywą NIS2 to kompleksowy proces, który pozwala organizacjom na skuteczne zabezpieczenie swojej infrastruktury krytycznej oraz zgodność z europejskimi standardami bezpieczeństwa. Dzięki przeprowadzeniu audytu, organizacje mogą identyfikować i eliminować potencjalne zagrożenia, a także wdrażać najlepsze praktyki w zakresie zarządzania bezpieczeństwem informacji i ciągłością działania. Audyt taki zapewnia nie tylko zgodność z wymogami prawnymi, ale także znacząco podnosi poziom ochrony przed zagrożeniami cybernetycznymi.

Firma Flowberg IT specjalizuje się w przeprowadzaniu audytów zgodności z Dyrektywą NIS2 oraz innych usług z zakresu cyberbezpieczeństwa. Flowberg IT oferuje zaawansowane rozwiązania, w tym monitorowanie infrastruktury IT oraz obsługę incydentów bezpieczeństwa. Dysponujemy zespołem inżynierów i specjalistów ds. bezpieczeństwa, posiadających liczne certyfikaty branżowe, takie jak CEH, CIHE, Audytor Wiodący ISO 27001, Audytor Wiodący ISO 22301, CompTIA Security+ i inne.

Phishing, czyli wyłudzanie informacji za pomocą fałszywych wiadomości, jest jednym z najczęściej wykorzystywanych wektorów ataku przez cyberprzestępców. Nawet chwilowa nieuwaga ze strony pracownika może prowadzić do poważnych naruszeń bezpieczeństwa, a w konsekwencji do utraty cennych danych firmowych. Dlatego coraz więcej firm decyduje się na przeprowadzanie symulacji phishingowych, które mają na celu podniesienie świadomości pracowników i zwiększenie ich odporności na tego typu ataki.

Co to jest symulacja phishingowa?

Symulacja phishingowa polega na wysyłaniu do pracowników wiadomości e-mail, które wyglądają jak prawdziwe ataki phishingowe, ale nie stanowią rzeczywistego zagrożenia. Celem jest sprawdzenie, jak pracownicy zareagują na takie wiadomości oraz ocena ich czujności i przygotowania na próby wyłudzenia danych dostępowych. Wiadomości te często naśladują prawdziwe ataki, wykorzystując techniki socjotechniczne, takie jak fałszywe oferty, ostrzeżenia o zagrożeniach bezpieczeństwa lub prośby o weryfikację konta​.

Dlaczego warto przeprowadzać symulacje phishingowe?

1. Podniesienie świadomości: regularne symulacje pomagają pracownikom rozpoznawać cechy charakterystyczne phishingu, co zwiększa ich czujność w codziennej pracy. Im częściej są narażeni na takie próby w kontrolowanych warunkach, tym lepiej radzą sobie z rzeczywistymi zagrożeniami. Pracownicy uczą się identyfikować podejrzane e-maile, linki i załączniki, co znacząco redukuje ryzyko udanego ataku​.
2. Ocena gotowości: symulacje phishingowe pozwalają firmom ocenić, jak dobrze ich pracownicy są przygotowani na ataki phishingowe. Analiza wyników, takich jak odsetek kliknięć w linki phishingowe, liczba otwartych załączników i zgłoszeń podejrzanych wiadomości, pozwala zidentyfikować obszary wymagające dodatkowego szkolenia​.
3. Szkolenie i edukacja: symulacje są doskonałym narzędziem szkoleniowym. Po każdej symulacji pracownicy, którzy dali się nabrać na fałszywe wiadomości, mogą otrzymać natychmiastowe wskazówki i porady, jak unikać takich sytuacji w przyszłości. To pomaga w budowaniu kultury bezpieczeństwa w firmie. Szkolenia mogą obejmować zarówno ogólne zasady bezpieczeństwa, jak i specyficzne techniki stosowane przez cyberprzestępców​.

Jak przeprowadzać skuteczne symulacje phishingowe?

Aby symulacje phishingowe były skuteczne, powinny być dobrze zaplanowane i regularnie przeprowadzane. Ważne jest, aby e-maile symulacyjne były realistyczne i różnorodne, co zapobiegnie tworzeniu się schematów rozpoznawalnych przez pracowników. Najlepsze wyniki osiąga się, gdy symulacje są częścią szerszego programu świadomości bezpieczeństwa w firmie. Oto kilka kluczowych kroków, które należy wziąć pod uwagę przy planowaniu symulacji phishingowej:

1. Wybór realistycznych szablonów: używanie szablonów, które naśladują prawdziwe ataki phishingowe, zwiększa realizm symulacji. Szablony mogą obejmować fałszywe wiadomości od banków, dostawców usług IT, a nawet wewnętrznych działów firmy.
2. Regularność i różnorodność: przeprowadzanie symulacji w regularnych odstępach czasu, z użyciem różnych scenariuszy, pomaga utrzymać czujność pracowników. Należy unikać rutyny, która może prowadzić do schematycznego rozpoznawania symulacji zamiast faktycznego zrozumienia zagrożeń​.
3. Natychmiastowe feedbacki: po zakończeniu symulacji ważne jest, aby pracownicy otrzymali natychmiastową informację zwrotną na temat swojego zachowania. Wyjaśnienia, dlaczego dana wiadomość była phishingiem i jakie były sygnały ostrzegawcze, pomagają w lepszym zrozumieniu zagrożenia​.
4. Personalizowane podejście: dostosowywanie symulacji do specyficznych grup pracowników lub działów, które mogą być bardziej narażone na ataki phishingowe, zwiększa efektywność. Na przykład, dział finansowy może być celem ataków związanych z fałszywymi fakturami i przelewami​.

Przykłady realnych zastosowań

Przykłady z życia pokazują, jak symulacje phishingowe mogą skutecznie podnieść poziom bezpieczeństwa w organizacjach. Na przykład, po wprowadzeniu intensywnych programów symulacyjnych, niektóre firmy zauważyły znaczący spadek wskaźnika podatności na ataki phishingowe oraz wzrost liczby zgłoszonych podejrzanych wiadomości. Organizacje takie jak GoDaddy i West Midland Trains przeprowadzały symulacje, które spotkały się z mieszanymi reakcjami, podkreślając potrzebę przejrzystości i odpowiedniego podejścia do pracowników.

Wyzwania i trudności

Mimo wielu korzyści, symulacje phishingowe mogą napotkać na pewne trudności. Jeśli są przeprowadzane zbyt często, mogą prowadzić do tzw. „zmęczenia alarmami”, co obniża czujność pracowników. Istnieje także ryzyko utraty zaufania pracowników, jeśli symulacje będą odbierane jako forma kontroli lub manipulacji. Ważne jest, aby podejście do symulacji było edukacyjne, a nie karzące​.

Podsumowanie

Symulacje phishingowe są bardzo dobrym i potrzebnym narzędziem w walce z cyberprzestępczością. Dzięki nim firmy mogą nie tylko ocenić i poprawić gotowość swoich pracowników na ataki, ale także budować kulturę bezpieczeństwa, która jest kluczowa w dzisiejszym złożonym środowisku cyfrowym. Regularne i dobrze przeprowadzone symulacje phishingowe mogą znacząco zmniejszyć ryzyko udanych ataków i zwiększyć ogólną odporność organizacji na zagrożenia cybernetyczne. Firma Flowberg IT specjalizuje się w przeprowadzaniu realistycznych symulacji phishingowych, które pomagają organizacjom zwiększyć świadomość bezpieczeństwa swoich pracowników oraz chronić się przed cyberatakami. Dodatkowo, Flowberg IT oferuje szeroką gamę produktów związanych z cyberbezpieczeństwem, które można znaleźć na naszej stronie. Inwestycja w edukację i świadomość pracowników to inwestycja w przyszłość i bezpieczeństwo każdej firmy.

Źródła

1. Proofpoint. (2021). „Phishing Simulations: Everything You Need to Know”. Retrieved from Proofpoint.
2. FieldEffect. „What is a phishing simulation exercise (and its benefits)?”. Retrieved from FieldEffect.
3. BreachLock. (2019). „Benefits of Phishing Simulations”. Retrieved from BreachLock.
4. Phished.io. „Phishing simulations: What are they and how can they help companies”. Retrieved from Phished.io.
5. Brilliance Security Magazine. „How Effective Are Phishing Simulations?”. Retrieved from Brilliance Security Magazine.

Cyberzagrożenia stają się coraz bardziej zaawansowane i powszechne, dlatego ochrona zasobów IT jest niezbędnym elementem każdej strategii zarządzania ryzykiem. Wśród wielu dostępnych narzędzi i metod, skanowanie sieciowe wyróżnia się jako kluczowy proces pozwalający na identyfikację i eliminację słabości w infrastrukturze sieciowej.
W tym artykule przyjrzymy się, czym jest skanowanie sieciowe, jak jest przeprowadzane, jakie korzyści przynosi oraz jakie realne przykłady jego zastosowania można znaleźć w praktyce.

Czym jest skanowanie sieciowe?

Skanowanie sieciowe to proces automatycznego przeszukiwania sieci komputerowej
w celu zidentyfikowania dostępnych urządzeń, usług oraz ewentualnych podatności na ataki. Narzędzia używane do skanowania analizują konfiguracje systemów, wykrywają otwarte porty, zainstalowane aplikacje i ich wersje, a także potencjalne luki bezpieczeństwa. Proces ten jest kluczowy dla oceny stanu bezpieczeństwa sieci i umożliwia podejmowanie odpowiednich działań prewencyjnych.

Cele skanowania sieciowego:

Identyfikacja urządzeń i usług – Skanowanie pozwala na identyfikację wszystkich aktywnych urządzeń w sieci, takich jak serwery, routery, switche, komputery, a także urządzenia IoT. Poznanie pełnej topologii sieci jest fundamentem efektywnego zarządzania i ochrony zasobów IT.

Ocena podatności – Narzędzia skanujące są w stanie zidentyfikować podatności, które mogą zostać wykorzystane przez cyberprzestępców. Znalezienie tych słabości zanim zrobią to atakujący, pozwala na wdrożenie odpowiednich zabezpieczeń.

Sprawdzenie konfiguracji – Analiza konfiguracji systemów umożliwia wykrycie błędów, które mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa. Błędnie skonfigurowane urządzenia mogą stanowić łatwy cel dla atakujących.

Zgodność z regulacjami – Regularne skanowanie pomaga w utrzymaniu zgodności
z różnymi standardami bezpieczeństwa i regulacjami prawnymi, takimi jak PCI DSS, UKSC, NIS2. Spełnienie tych wymagań jest często warunkiem koniecznym do prowadzenia działalności na wielu rynkach.

Jak przeprowadzane jest skanowanie sieciowe?

Proces skanowania sieciowego można podzielić na kilka kluczowych etapów:

Przygotowanie: Na tym etapie określane są cele skanowania, zakres sieci do analizy oraz wybór odpowiednich narzędzi skanujących. Przygotowanie obejmuje również ustalenie harmonogramu skanowania i ewentualne poinformowanie personelu o nadchodzących działaniach.

Skanowanie pasywne: Pasywne skanowanie polega na monitorowaniu ruchu sieciowego bez aktywnego ingerowania w działanie systemów. Pozwala to na identyfikację urządzeń i usług bez ryzyka zakłócenia pracy sieci.

Skanowanie aktywne: Aktywne skanowanie polega na wysyłaniu zapytań do urządzeń sieciowych w celu uzyskania szczegółowych informacji o ich stanie i konfiguracji. Choć bardziej inwazyjne, dostarcza dokładniejszych danych na temat potencjalnych podatności.

Analiza wyników: Po zakończeniu skanowania zebrane dane są analizowane w celu zidentyfikowania potencjalnych zagrożeń. Etap ten wymaga zaawansowanych umiejętności analitycznych i znajomości aktualnych zagrożeń.

Raportowanie: Wyniki skanowania są prezentowane w formie raportu, który zawiera szczegółowe informacje o znalezionych podatnościach, błędach konfiguracyjnych oraz rekomendacje dotyczące ich usunięcia. Raporty te stanowią podstawę do dalszych działań mających na celu wzmocnienie bezpieczeństwa sieci.

Efekty skanowania sieciowego

Przeprowadzenie kompleksowego skanowania sieciowego przynosi szereg korzyści dla organizacji:

• Zwiększona wiedza o stanie zasobów IT: Skanowanie umożliwia uzyskanie pełniejszego obrazu infrastruktury IT, co jest kluczowe dla efektywnego zarządzania zasobami.
• Świadomość słabych punktów: Identyfikacja słabości i podatności pozwala na szybkie podjęcie działań naprawczych, zanim zostaną one wykorzystane przez cyberprzestępców.
• Poprawa bezpieczeństwa: Implementacja rekomendacji zawartych w raporcie skanowania prowadzi do znaczącej poprawy bezpieczeństwa systemów IT.
• Zgodność z regulacjami: Regularne skanowanie umożliwia utrzymanie zgodności z wymaganiami regulacyjnymi i standardami bezpieczeństwa, co jest kluczowe dla wielu branż.
• Zmniejszenie ryzyka: Lepsze zrozumienie potencjalnych zagrożeń i szybkie reagowanie na nie zmniejsza ryzyko włamań i wycieków danych.

Przykład zastosowania skanowania sieciowego

Aby lepiej zrozumieć, jak skanowanie sieciowe może pomóc w praktyce, przedstawiamy przykład zastosowania tej technologii w firmie XYZ, średniej wielkości przedsiębiorstwie zajmującym się sprzedażą detaliczną online.

Sytuacja wyjściowa:

Firma XYZ miała rozbudowaną infrastrukturę IT, obejmującą serwery, routery, switche
i urządzenia IoT. W wyniku wewnętrznego audytu bezpieczeństwa zidentyfikowano potrzebę przeprowadzenia szczegółowego skanowania sieciowego w celu zidentyfikowania potencjalnych podatności i słabych punktów.

Proces skanowania:

Przygotowanie: Określono zakres skanowania, obejmujący wszystkie publicznie dostępne serwery i urządzenia sieciowe. Wybrano narzędzia do przeprowadzenia skanowania.

Skanowanie pasywne: Przeprowadzono analizę ruchu sieciowego, identyfikując wszystkie aktywne urządzenia bez zakłócania ich działania.

Skanowanie aktywne: Użyto odpowiednich narzędzi do przeprowadzenia szczegółowego skanowania podatności na każdym z urządzeń.

Analiza wyników: Zidentyfikowano kilka krytycznych podatności, w tym nieaktualne oprogramowanie na jednym z serwerów oraz błędy konfiguracyjne w firewallu.

Raportowanie: Sporządzono szczegółowy raport zawierający opis znalezionych podatności oraz rekomendacje dotyczące ich usunięcia.

Rezultaty

Dzięki przeprowadzonemu skanowaniu firma XYZ była w stanie szybko załatać krytyczne luki bezpieczeństwa, zaktualizować oprogramowanie oraz poprawić konfigurację swojego firewalla. To znacząco zmniejszyło ryzyko potencjalnych ataków i wycieków danych. Dodatkowo, regularne skanowanie pozwala firmie na bieżąco monitorować stan swojej infrastruktury i szybko reagować na nowe zagrożenia.

Wnioski

Skanowanie sieciowe jest nieodzownym elementem strategii bezpieczeństwa IT. Dzięki regularnemu skanowaniu organizacje mogą lepiej zrozumieć swoją infrastrukturę, zidentyfikować potencjalne zagrożenia i podjąć odpowiednie działania naprawcze.
W rezultacie poprawia się ogólny poziom bezpieczeństwa, a także zgodność z regulacjami i standardami bezpieczeństwa. Proces zarządzania podatnościami – skany pozwala na efektywniejsze podejście w kwestii eliminacji krytycznych podatności w obszarze zarządzania ryzykiem.

Współczesne narzędzia do skanowania sieciowego, oferują zaawansowane funkcje, które pozwalają na skuteczne zarządzanie bezpieczeństwem sieci. Regularne skanowanie i analiza wyników są kluczowe dla utrzymania bezpieczeństwa i integralności infrastruktury IT, niezależnie od wielkości i branży firmy.

Zapewnienie bezpieczeństwa sieci to nie tylko ochrona przed potencjalnymi atakami, ale także budowanie zaufania klientów i partnerów biznesowych oraz spełnianie wymagań regulacyjnych. Skanowanie sieciowe stanowi fundament skutecznej strategii zarządzania ryzykiem w obszarze IT i jest niezbędnym elementem nowoczesnego podejścia do cyberbezpieczeństwa.

VMware oferuje różne licencje na swoje oprogramowanie do tworzenia kopii zapasowych, a ceny mogą być wysokie, szczególnie dla dużych środowisk wirtualizacyjnych. Jeśli zmigrowałeś swoje środowisko na Proxmoxa możesz skorzystać z bezpiecznego backupu w chmurze, wykorzystując do tego nasze narzędzie FlowBack© dostępne w sklepie internetowym.  
 
Jak zrobić backup? Poniżej instrukcja dotycząca Integracji instancji środowiska Proxmox z zakupionym zasobem Proxmox Backup Server (PBS).  

Następnie udaj się do panelu użytkownika Proxmox Backup Server i zaloguj, aby wypełnić pola. 

Po kliknięciu pojawią się okna z niezbędnymi informacjami do dokończenia konfiguracji zasobu. 
 

Ponownie wracamy do panelu użytkownika Proxmox Backup Server. 

Po poprawnym wypełnieniu wszystkich pól, klikamy „ok”. Zasób Proxmox Backup Server zostanie dodany i będzie widoczny w panelu użytkownika środowiska wirtualnego Proxmox. 

W obszarze zarządzania infrastrukturą IT, serwery VPS (Virtual Private Server) stały się kluczowym elementem współczesnych rozwiązań hostingowych. Strategie tworzenia kopii zapasowych oraz zabezpieczania zasobów przed atakami to w dzisiejszych czasach podstawa właściwie każdego biznesu.  

Co to jest VPS? 

Serwer VPS (Virtual Private Server) jest środowiskiem hostingowym, które łączy w sobie prywatność i kontrolę serwera dedykowanego z kosztami i elastycznością hostingu współdzielonego. Dzięki wykorzystaniu technologii wirtualizacji (której dobrymi reprezentantami są VMware czy Proxmox), każdy VPS działa niezależnie od innych. Daje to użytkownikom możliwość personalizacji środowiska, w tym systemu operacyjnego i zainstalowanego na nim oprogramowania. To połączenie sprawia, że VPS staje się atrakcyjnym wyborem dla witryn internetowych, aplikacji i baz danych wymagających wysokiej wydajności i stabilności.  

  

Regularne kopie zapasowe 

Chociaż tworzenie kopii zapasowych jest często kluczowym elementem strategii bezpieczeństwa danych, w przypadku serwerów VPS nie jest to usługa domyślnie włączona. Użytkownicy mogą jednak wykorzystać zewnętrzne usługi backupowe lub samodzielnie konfigurować rozwiązania do tworzenia kopii. Implementacja efektywnego systemu kopii zapasowych wymaga użycia oprogramowania do zarządzania backupami, które wspiera zarówno lokalne, jak i zdalne przechowywanie danych, zapewniając redundancję i optymalizację procesu przywracania. Zaawansowane usługi hostingowe we Flowberg IT, oferują zautomatyzowane opcje tworzenia kopii zapasowych, gwarantując, że dane są regularnie zabezpieczane i dostępne do przywrócenia w razie potrzeby.  

  

Jak się uchronić przed utratą danych  

Zabezpieczenie serwera VPS przed utratą danych wymaga zintegrowanego podejścia, łączącego zarówno fizyczne, jak i cyfrowe środki bezpieczeństwa.  
Do kluczowych praktyk należą:  

• regularne aktualizacje – utrzymanie systemu operacyjnego i aplikacji  w najnowszych wersjach, z zainstalowanymi aktualizacjami bezpieczeństwa, 
  jest kluczowe dla obrony przed znanymi podatnościami,  
• sillne uwierzytelnianie i polityki dostępu – wdrażanie silnych haseł, uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA) i szczegółowe polityki kontroli dostępu są niezbędne do ochrony przed nieautoryzowanym dostępem.  
• zapory sieciowe i systemy wykrywania – konfiguracja i utrzymanie zapór sieciowych (firewall) oraz systemów wykrywania i zapobiegania (IDS/IPS) zapewniają dodatkową warstwę bezpieczeństwa poprzez monitorowanie i kontrolę ruchu sieciowego, 
• szyfrowanie danych – użycie szyfrowania w trakcie transmisji (np. przez SSL/TLS) oraz szyfrowanie danych przechowywanych na dysku chroni przed nieupoważnionym dostępem i wyciekiem wrażliwych informacji.  

Testowanie i rozwój na serwerze VPS  

Dzięki wirtualizacji, serwery VPS oferują unikalne możliwości dla testowania  i rozwoju oprogramowania w izolowanych środowiskach. Możliwość szybkiego tworzenia, klonowania i przywracania instancji VPS pozwala na efektywne testowanie różnych konfiguracji systemowych, oprogramowania oraz aplikacji bez ryzyka zakłócenia działania systemów produkcyjnych. To podejście nie tylko zwiększa bezpieczeństwo i stabilność wdrożeń, ale również pozwala na eksplorację nowych technologii i rozwiązań bez znaczących kosztów infrastrukturalnych.  

Podsumowanie  

Regularne tworzenie kopii zapasowych i zaawansowane środki bezpieczeństwa są nie tylko rekomendacjami, ale koniecznością w świecie współczesnych technologii. Dla użytkowników serwerów VPS, niezależnie od ich doświadczenia i rozmiaru projektów, kluczowe jest przyjęcie proaktywnej postawy wobec ochrony danych. Przyjmując zintegrowane podejście, które obejmuje regularne kopie zapasowe, zabezpieczenia przed cyberatakiem, a także ciągłe monitorowanie i aktualizacje, można skutecznie minimalizować ryzyko utraty danych  i potencjalnych przerw w działalności.  

Serwery VPS zapewniają równowagę między kontrolą, wydajnością i kosztami, stanowiąc odpowiednią podstawę dla wielu aplikacji internetowych, witryn i baz danych. W dynamicznym środowisku, gdzie nowe zagrożenia pojawiają się niemal codziennie, traktowanie bezpieczeństwa danych jako priorytetu jest nie do przecenienia.  

Wybierając odpowiedniego dostawcę infrastruktury, który oferuje zaawansowane opcje tworzenia kopii zapasowych i zabezpieczeń, użytkownicy VPS mogą skoncentrować się na rozwijaniu swoich projektów, mając pewność, że ich dane oraz ciągłość działania są odpowiednio zaopiekowane.   

Maciej Wojciechowski 

Disaster Recovery to zagadnienie, które w ostatnim czasie zyskuje na popularności – firmy coraz częściej dostrzegają potrzebę odtwarzania awaryjnego po „zdarzeniu niszczącym” lub po incydencie bezpieczeństwa. Potwierdzają to również dane – według raportu Veeam ,,Trendy w ochronie danych 2021”, popularność rozwiązań Disaster Recovery wzrosła w ciągu ostatnich dwóch lat o niemal 1/5 (19%). Nic w tym dziwnego, zważywszy na fakt, iż skuteczne wdrożenie rozwiązań z obszaru DR to dla dużych organizacji oraz MŚP główne zabezpieczenie przed zaburzeniem ciągłości działania, a co za tym idzie, ochrona przed szeregiem konsekwencji technicznych, finansowych i wizerunkowych.

Obszar Disaster Recovery jest dość pojemny i zazwyczaj błędnie interpretowany, zwłaszcza w aspekcie definicyjnym. Dlatego postanowiliśmy nieco uporządkować to zagadnienie, osadzając je odpowiednio wśród innych rozwiązań i strategii cyberodporności. W tym celu zapraszamy Was do rozmowy z Tomaszem Magdą – Product Managerem Flowberg IT, który od niemal dekady specjalizuje się w rozwiązaniach z obszaru ciągłości działania, odtwarzania awaryjnego i wysokiej dostępności.

Wszystko jasne? No to zapraszamy do wywiadu.

1. Wdrożenie i utrzymanie rozwiązań z zakresu Disaster Recovery to często dla firm być albo nie być. Skoro tak, czy w Polsce ta praktyka jest standardem? I co za tym idzie – ilu szacunkowo mamy specjalistów lub firm specjalizujących się w DR w Polsce?

2. Czy z cyberzagrożeniami jest trochę tak jak w serialu „Haker”, że każdy system można obejść, w efekcie niszcząc jego dane? Co wtedy? Czy zawsze można odzyskać dane po ataku?

3. Z jakimi wyzwaniami z zakresu ochrony danych najczęściej mierzycie się w Waszej pracy?

4. Od czego powinna zacząć organizacja, która chce wdrożyć rozwiązania Disaster Recovery?

Osobiście rekomenduję działanie, jakim jest spisanie Planu Odtwarzania Awaryjnego Obszaru IT. I nie chodzi tu o tworzenie kilkudziesięciostronicowego tomiszcza, lecz o napisaną prostym językiem, kilkustronicową instrukcję opisującą, co i w jaki sposób mamy robić w określonej sytuacji. Chodzi o to, by wiedzieć co robić, gdy zmaterializuje się określone ryzyko – wtedy najważniejsze jest szybkie i zdecydowane działanie, czyli procedowanie zgodnie z wcześniej zaplanowanym schematem. W sytuacji awaryjnej nie ma miejsca na to, żeby dopiero zabierać się za obmyślanie rozwiązania. Ważne jest też, by ten dokument był stale dostępny dla zespołu odpowiedzialnego za Disaster Recovery w firmie. Należy też, rzecz jasna, aktualizować procedury w zgodzie ze zmianami wprowadzanymi w środowiskach IT. Tworząc plan, dokonujemy inwentaryzacji i hierarchizacji zasobów, co w następnych krokach pomoże w doborze właściwego rozwiązania technicznego.

5. Czy Disaster Recovery polega wyłącznie na odtwarzaniu awaryjnym danych?

6. Jak w praktyce realizowane jest Disaster Recovery w organizacji? Jaka technologia sprawdza się najlepiej i dlaczego?

W uproszczeniu, odtwarzanie awaryjne opieramy na backupie i replikacji. Zasadniczym celem backupu jest długoterminowa ochrona danych, natomiast celem replikacji jest zapewnienie dostępności systemów, np. w innej lokalizacji. Planując Odtwarzanie Awaryjne należy uwzględnić zarówno backup jak i replikację. Tylko takie podejście do DR pozwoli dostosować scenariusze odtworzeniowe do rodzaju i dotkliwości incydentu bezpieczeństwa, czy też stopnia wpływu czynnika niszczącego.

W praktyce DR to sekwencyjna replikacja asynchroniczna – a rzadziej synchroniczna – do drugiego ośrodka przetwarzania lub do chmury. Replikujemy zwykle wirtualne maszyny utrzymujące procesy krytyczne w organizacji. W przypadku awarii ośrodka podstawowego, z takich replik składowanych w ośrodku zapasowym można uruchomić środowisko IT i przełączyć pracę właśnie na ten ośrodek (failover). Po tym, gdy uzyskamy zdolność do ponownego uruchomienia ośrodka podstawowego, następuje faza failback, w której maszyny ośrodka podstawowego synchronizowane są o zmiany, które zaszły w ośrodku zapasowym. Pomyślne zakończenie fazy failback pozwala na ponowne przełączenie przetwarzania na ośrodek podstawowy.

Rysunek 1 – Fazy DRC & DRaaS | replikacja | failover | failback

Jeżeli chodzi o technologię, to trzeba ją bezwzględnie dopasować do stosu technologicznego, który już posiadamy. Nadto, należy uwzględnić istniejące procedury, plany ciągłości działania i oczekiwania biznesowe w zakresie akceptowalnej utraty danych, jak i czasu przywracania – parametry RPO (Recovery Point Objective) i RTO (Recovery Time Objective).

Rysunek 2 – Disaster Recovery – RPO & RTO

My realizujemy wdrożenia Disaster Recovery albo jako projekty DRC, albo jako usługę poziomu aplikacji – DRaaS. W drugim przypadku preferujemy rozwiązanie firmy Veeam Software, której jesteśmy partnerem w programie Veeam Cloud Service Provider (poziom Gold).

7. Coraz większą popularnością wśród polskich firm cieszy się od jakiegoś czasu DRaaS, czyli Disaster Recovery w formie usługi. Wyjaśnij proszę, na czym ona polega i jaka jest różnica pomiędzy DRC, a DraaS?

Rozmawiała: Natalia Dutkiewicz

Artykuł został napisany przez człowieka, a nie algorytm sztucznej inteligencji.

Co to znaczy, że kopia zapasowa jest NIENARUSZALNA i dlaczego to tak ważny aspekt ochrony danych? Czym jest linuxowe utwardzone repozytorium i czy jest to najlepsza metoda zapewnienia nienaruszalności backupu? Jak skutecznie testować kopie zapasowe i w jaki sposób wykorzystać do tego celu narzędzia ze stajni Veeam? O to i jeszcze więcej zapytaliśmy Tomasza Turka, Senior Systems Engineer z Veeam Software, który o backupie wie niemal wszystko.
 
Zapraszamy więc do materiału w dwu formatach. Dla tych, którzy wolą poczytać, mamy artykuł, a dla tych, którzy lubią pooglądać i posłuchać – wideo. Uwaga – znajdziecie tutaj sporo technicznego żargonu, więc artykuł jest skierowany raczej do specjalistów IT oraz osób z praktyczną wiedzą z obszaru backupu i odtwarzania.

Czym jest nienaruszalność kopii zapasowych i jak ją zrealizować w praktyce?

Czym jest linuxowe utwardzone repozytorium? Jak za jego sprawą realizowana jest ochrona przed usunięciem kopii zapasowej?

Czy utwardzone repozytorium linuxowe jest najlepszą metodą realizacji nienaruszalności kopii zapasowych?

Według Tomasza Turka linuxowe repozytorium jest jednym z podstawowych sposobów osiągnięcia nienaruszalności kopii zapasowej, ale nie jedynym. Stosunkowo bezpieczną metodą jest również wykorzystanie środowisk niezależnych od naszej firmowej infrastruktury do przechowywania kopii zapasowych. To na przykład środowiska zewnętrznych service providerów lub hyperskalerów, które gwarantują zupełnie inną domenę uwierzytelniania.

W przypadku ataku na nasze lokalne środowisko mamy jeszcze kopie zapasowe u service providera, gdzie dane są bezpieczne z dwóch powodów. Po pierwsze – zewnętrzna domena uwierzytelniania jest solidną barierą przed zaatakowaniem repozytorium Service Providera, nawet jeśli nasze lokalne dane uwierzytelniania zostały przejęte. Po drugie – dostawcy usługi backupu poza siedzibą (off-site backup) mają możliwość opóźnienia akcji usuwania kopii zapasowych ze swojego repozytorium, co znacząco zwiększa szanse na odzyskania danych po udanym ataku na lokalne repozytorium backupu. 

Rozważając to na przykładzie, gdybyście stali się ofiarą cyberataku mającego na celu nie tyle zaszyfrowanie danych, co na przykład ich usunięcie, service provider może ustanowić politykę, która mówi, że nawet w przypadku otrzymania komendy ,,Usuń kopie zapasowe” zadanie to realnie zostałoby zrealizowane dopiero po 7 dniach, co daje wystarczająco dużo czasu na odtwarzanie awaryjne.

Jakie są najlepsze praktyki testowania kopii zapasowych?

Podsumowanie

Bezpieczeństwo kopii zapasowych to zagadnienie równie szerokie, co trudne, głównie z uwagi na fakt, że niebezpieczeństwa, na które narażone są nasze dane, ewoluują w tempie logarytmicznym – codziennie pojawiają się nowe socjotechniki, coraz inteligentniejsze malware’y i jeszcze bardziej wyrafinowane techniki ataków ransomware.

A choć trudno za tym wszystkim nadążyć, jedno jest pewne – stosowanie sprawdzonych praktyk, narzędzi i strategii zabezpieczania backupu może nie tylko znacząco zwiększyć poziom bezpieczeństwa naszych danych, ale również (czego nikomu nie życzymy) stać się ostatnim bastionem w walce z cyberprzestępcami.

Dobrze zabezpieczona kopia zapasowa to przepustka do odzyskania utraconych danych, szybkiego przywrócenia ciągłości działania organizacji, ograniczenia skutków naruszenia oraz zmniejszenia potencjalnych konsekwencji finansowych i wizerunkowych dla organizacji.

Zatem jeśli wiesz już, że warto zadbać o ten obszar w Twojej organizacji, ale nie masz pewności co do tego, JAK to zrobić, jakich narzędzi użyć i od czego zacząć – zapraszamy do kontaktu z nami poprzez czat lub e-mail oraz do zapoznania się z informacjami o naszych usługach w zakresie backupu i odtwarzania na stronie produktu. Doradzimy, pomożemy i skutecznie przeprowadzimy Cię przez cały proces wdrożenia planu ochrony danych w Twojej organizacji. 

---

Artykuł został napisany przez człowieka, a nie algorytm sztucznej inteligencji.

Choć bezpieczeństwo danych staje się jednym z kluczowych elementów strategii organizacji, zagrożenie cyberatakami wciąż jest wyraźne i obecne w biznesowym oraz technologicznym krajobrazie. Jak wskazuje raport 2023 Veeam Data Protection Trends, w 2022 roku aż 85% organizacji doświadczyło co najmniej jednego ataku ransomware, a to nie wszystko – niepokojący jest również fakt, że oprogramowanie ransomware zwykle nie tylko blokuje organizacjom dostęp do ich plików, ale także umożliwia kradzież danych w celu ich sprzedaży, wykorzystania do przyszłych ataków lub wykorzystania jako część jednego lub więcej schematów wymuszeń. Zapobieganie złośliwemu dostępowi do tych danych powinno więc być głównym celem każdego planu cyberbezpieczeństwa.

Jednakże, żadna organizacja nie powinna zakładać, że jej zabezpieczenia zawsze będą skuteczne. Dlatego też posiadanie możliwości odzyskiwania danych jako ostatniej linii obrony jest równie ważne. Wśród organizacji dotkniętych atakiem ransomware, średnio 15% danych produkcyjnych tych firm zostało utraconych podczas incydentu (2023 Veeam Ransomware Trends Report), co podkreśla znaczenie posiadania dobrze zaprojektowanego i niezawodnego planu odzyskiwania danych.

Wspólne ramy planowania strategii odzyskiwania danych

NIST Cybersecurity Framework to sprawdzone ramy działania, które organizacje mogą wykorzystać do poprawy swojej strategii odzyskiwania danych. Framework obejmuje szereg powtarzalnych etapów i działań, które warto zastosować w celu zarządzania cyberbezpieczeństwem w organizacji, w tym w procedurze odzyskiwania danych po cyberataku. Metodyka obejmuje 5 kluczowych kroków:

1. Identyfikacja krytycznych danych
2. Ochrona infrastruktury kopii zapasowych i danych
3. Wykrywanie cyberzagrożeń
4. Reagowanie na cyberzagrożenia
5. Bezpieczne odzyskiwanie danych

Identyfikacja krytycznych danych

Podobnie jak w przypadku każdej katastrofy, która może spotkać firmę, dobre planowanie jest zadaniem nr 1, jeśli chcemy znacząco zminimalizować jej skutki. Porządek i świadomość zasobów oraz ich priorytetyzacja to jedne z pierwszych kroków, jakie należy podjąć, by wesprzeć i zoptymalizować plan działania w sytuacji naruszenia danych – bo przecież nie można chronić zasobów, o których się nic nie wie. A choć katalogowanie i kategoryzowanie obszarów, które wymagają ochrony, może wydawać się nieistotne w porównaniu z aktywną reakcją na cyberzagrożenie, jest to punkt wyjścia do tego, by jak najlepiej ochronić swoje dane.

Aby stworzyć niezawodny plan odzyskiwania danych, dział IT i dział bezpieczeństwa muszą ściśle współpracować w celu identyfikacji, skatalogowania i priorytetyzacji wszystkich danych i systemów istniejących w organizacji. Takie porównanie i ,,rachunek sumienia” w zakresie różnych systemów często wskazuje miejsca, gdzie dane nie są odpowiednio chronione i gdzie znajdują się słabe punkty lub luki bezpieczeństwa.

Katalog danych powinien zawierać znaczniki, takie jak lokalizacja, właściciel oraz, co najważniejsze, priorytet odzyskiwania. Takie działanie ma jeszcze jedną, niezwykle istotną zaletę – katalogowanie pomaga w ujawnieniu brakujących, nieaktualnych czy niepełnych danych, a do tego pozwala identyfikować kluczowe metadane potrzebne do prawidłowego zaplanowania odzyskiwania danych. Wszystkie te informacje warto wykorzystać do utworzenia planu odzyskiwania danych w ramach planów ciągłości działania.

Ochrona infrastruktury kopii zapasowych i danych

Infrastruktura kopii zapasowych to szczególne miejsce w każdym środowisku IT. Nie tylko zapewnia ostateczną ochronę, ale także jest bardzo wrażliwym punktem na mapie systemów IT, gdyż zawiera kopie wszystkich danych. To sprawia, że jest to świetny cel dla cyberataków, którego kompromitacja znacząco zwiększa prawdopodobieństwo wymuszenia okupu. Dlatego tak ważna jest ochrona samej infrastruktury kopii zapasowych.

Pierwszym krokiem w ochronie kopii zapasowych jest zapobieganie nieautoryzowanemu dostępowi do samego systemu zarządzania kopiami zapasowymi. Konieczne jest tutaj stosowanie zasady Zero Trust, która mówi mniej więcej tyle: weryfikuj dokładnie, zakładaj najgorszy scenariusz i pilnuj tych najmniej uprzywilejowanych dostępów.

Kluczowe w tym przypadku jest wykorzystanie uwierzytelniania wieloskładnikowego, poświadczeń jednorazowych, podwójnej akceptacji i posiadanie oddzielnego, dedykowanego systemu zarządzania tożsamością i dostępem (IAM) do ochrony danych. Zarządzanie tożsamością i dostępem (IAM) w celu kontrolowania poświadczeń użytkowników zapewnia, że użytkownicy są odpowiednio zweryfikowani, a ich konta i poświadczenia są trudniejsze do złamania. Dobrą praktyką jest również tworzenie dostępów o jak najmniejszej liczbie uprawnień, np. poprzez uruchomienie oddzielnych kont administratora i kont operacyjnych. Zapobiegnie to niezamierzonym błędom ludzkim i zminimalizuje eskalację uprawnień. Wreszcie, warstwa dostępowa powinna być skonfigurowana w taki sposób, by naruszenie nie spowodowało utraty wszystkich danych. Poszczególne dostępy do określonych systemów, aplikacji i danych powinny być od siebie odizolowane, a konta lub profile dostępowe do poszczególnych obszarów powinny mieć poziomowane uprawnienia.

Upewnij się, że kopie zapasowe będą dostępne w razie potrzeby

Usuwanie kopii zapasowych w celu uniemożliwienia odzyskania danych jest obecnie powszechną cechą oprogramowania ransomware. Dlatego upewnienie się, że kopie zapasowe nie mogą być modyfikowane ani usuwane, ma wyjątkowo ważne znaczenie w przypadku incydentu cyberbezpieczeństwa.

Nienaruszalność jest krytyczną cechą kopii zapasowych, szczególnie w przypadku kopii zapasowych, które muszą pozostać integralne, aby spełnić wymagania dotyczące przechowywania. Wykorzystanie nienaruszalnych repozytoriów, urządzeń deduplikacyjnych lub taśm (air gap), pozwoli przechowywać dane w stanie, w którym nawet administratorzy nie mogą modyfikować ani usuwać danych.

W cyberbezpieczeństwie istnieje stary branżowy żart, który mówi, że najbezpieczniejszym systemem zwykle jest ten, który jest odłączony od sieci i przechowywany w pomieszczeniu, do którego nikt nie ma dostępu. Okazuje się jednak, że w przypadku kopii zapasowych takie rozwiązanie to nie żart, a bardzo rozsądna praktyka. O ile kopia zapasowa jest odizolowana od sieci i przechowywana offline, na przykład na taśmie, o tyle istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że dane na niej zostaną naruszone lub zawirusowane.

Ostatnim ważnym elementem ochrony kopii zapasowych jest ich szyfrowanie w taki sposób, aby uniemożliwić dostęp do nich osobom trzecim. Choć nie uchroni to danych przed ich przejęciem lub zablokowaniem przez oprogramowanie ransomware, sprawi jednak, że będzie bardzo mało prawdopodobne, że staną się one celem wymuszeń. Analiza wielu ataków ransomware wykazała bowiem, że zaszyfrowane kopie zapasowe nie są szyfrowane przez ransomware, pozostają w związku z tym nienaruszone.

Wykrywanie cyberzagrożeń

Po zidentyfikowaniu obszaru systemów i danych, należy wprowadzić plan i narzędzia służące do szybkiego wykrywania naruszeń tych zasobów. Szybkie wykrywanie radykalnie skróci czas przestoju i wpływ incydentu bezpieczeństwa na biznes, co bezpośrednio przekłada się na ograniczenie skutków finansowych i wizerunkowych incydentu.

Jedną z kluczowych strategii złośliwego oprogramowania jest unikanie wykrycia, podczas gdy eskaluje ono uprawnienia i porusza się w środowisku, infekując jak najwięcej systemów. Aby to osiągnąć, złośliwe oprogramowanie może wprowadzać niewielkie zmiany w danych, aby uniknąć zauważenia. Ponadto, ponieważ strategie cyberprzestępców stają się coraz bardziej wyrafinowane, autorzy złośliwego oprogramowania stawiają najczęściej na usuwanie kopii zapasowych, skracanie czasu ich przechowywania lub wręcz wyłączanie zadań backupu.

Aby zabezpieczyć się przed konsekwencjami takich działań, konieczne jest zainstalowanie narzędzi analitycznych (Yara Threat Detection), które będzie identyfikować w czasie rzeczywistym tego typu nietypowe zachowania i skanować dane w poszukiwaniu złośliwego oprogramowania oraz powiadamiać za pomocą alarmów i raportów w aplikacji monitorującej, np.Veeam ONE.

Kolejnym narzędziem wspierającym wykrywanie cyberzagrożeń jest menedżer incydentów i zdarzeń bezpieczeństwa (SIEM). Poprzez odpowiednie skonfigurowanie systemu SIEM, wykryte wskaźniki naruszenia bezpieczeństwa mogą być oznaczane bezpośrednio w systemie używanym przez zespół ds. bezpieczeństwa, co skraca czas reakcji i daje analitykom bezpieczeństwa bardziej szczegółowy obraz zdarzenia.

Reagowanie na cyberzagrożenia

Nawet najlepszy plan ochrony danych nie daje stuprocentowej skuteczności, dlatego w sytuacji naruszenia (która niewątpliwie prędzej czy później się zdarzy), należy postawić przede wszystkim na jak najszybsze zatrzymanie i usunięcie złośliwego oprogramowania z cybernetycznego ,,krwioobiegu”. Podobnie jak w przypadku planowania odzyskiwania danych po zdarzeniu o charakterze niszczącym, jednym z głównych celów, do których należy dostosować wszystkie decyzje, jest czas odtworzenia zdolności do kontynuowania działalności operacyjnej (Recovery Time Objectives, RTO). W przypadku zdarzeń związanych z cyberbezpieczeństwem jest podobnie – najważniejsze jest przywrócenie systemów do działania i minimalizowanie przestojów.

Aby przeprowadzić ten proces jak należy, ważne są trzy działania: cykliczne testowanie procedury odzyskiwania danych z kopii zapasowych (najlepiej automatyczne), znalezienie pierwotnie zainfekowanego punktu w systemie oraz skanowanie pamięci masowych w poszukiwaniu złośliwego oprogramowania przed pełnym przywróceniem. Takie działanie nie tylko pozwoli na sprawne i bezpieczne przywrócenie systemów do działania, ale także daje możliwość analizy przebiegu incydentu i wyciągania wniosków w zakresie wzmocnienia zabezpieczeń. Do tego rodzaju działań warto wykorzystać funkcje SureBackup oraz Secure Restore, będące częścią rozwiązania Veeam Data Platform.

Odzyskuj dane szybko i bezpiecznie

W zależności od charakteru incydentu cyberbezpieczeństwa, przywrócenie danych będzie miało kluczowe znaczenie dla przywrócenia usług, szczególnie w przypadku ransomware. Jeśli czas przywrócenia jest długi, istnieje prawdopodobieństwo, że wiele punktów odzyskiwania może zawierać złośliwe oprogramowanie i może pojawić się konieczność cofnięcia się w czasie, aby znaleźć czysty punkt przywracania.

Podobnie jak w przypadku tradycyjnego odzyskiwania po awarii, ważne jest, aby dostosować się do celów związanych z minimalizacją utraty danych – określając parametr, który mówi, na jaką maksymalnie utratę danych organizacja może sobie pozwolić (RPO – Recovery Point Objective), co jest równoznaczne z tym, do jak dalekiego punktu przywracania należy się cofnąć, aby mieć pewność, że przywrócone dane będą ,,czyste” i niezainfekowane. 

Aby zmniejszyć ryzyko przywrócenia zainfekowanych danych i zminimalizować konsekwencje ich naruszenia w fazie reagowania, należy wykorzystywać narzędzia do bieżącego skanowania i wykrywania złośliwego oprogramowania we wcześniejszych punktach przywracania, nie sugerując się wyłącznie oznaczeniami złośliwego oprogramowania z wcześniejszych skanów.

Dobrą praktyką w przypadku, gdy czyste punkty przywracania znajdują się dalej wstecz w czasie niż zdefiniowane RPO, może okazać się przywracanie wyłącznie poszczególnych fragmentów kluczowych danych (poziom plików), jednocześnie nie ryzykując ,,wpuszczenia” złośliwego oprogramowania z pełnej kopii zapasowej do systemu.

Podsumowanie

Tworzenie strategii odzyskiwania danych nie jest obecnie łatwym zadaniem. Zagrożenia są coraz bardziej wyrafinowane, a konsekwencje naruszeń liczone są nierzadko w milionach lub sektach tysięcy, dlatego należy wykorzystywać każdą możliwość, by minimalizować to ryzyko. 

NIST Cybersecurity Framework usprawnia i porządkuje kroki, które należy podjąć, by zwiększyć prawdopodobieństwo odzyskania danych po indycencie cyberbezpieczeństwa. Podążając za wytycznymi NIST warto pamiętać o:

– Tworzeniu i regularnym testowaniu planów odzyskiwania,

– Wdrożeniu udokumentowanych najlepszych praktyk w zakresie budowania infrastruktury kopii zapasowych,

– Uruchomieniu narzędzi służących wykrywaniu i detekcji nietypowych aktywności w danych, aplikacjach i systemach,

– Stosowaniu najlepszych praktyk w zakresie tworzenia struktury dostępów do danych i priorytetyzacji uprawnień,

– Zadbaniu o to, by przywrócone dane po incydencie cyberbezpieczeństwa były ,,czyste” i wolne od złośliwego kodu.

Na bazie Building a Cyber‑Resilient Data Recovery Strategy – z dnia 03.01.2024.